Η ψηφιακή εποχή φέρνει ραγδαίες αλλαγές σε κάθε πτυχή της ζωής μας, συμπεριλαμβανομένου και του τρόπου με τον οποίο διεξάγουμε τις οικονομικές μας συναλλαγές. Τα μετρητά, κάποτε βασιλιάς του εμπορίου, φαίνεται να υποχωρούν ραγδαία, δίνοντας τη θέση τους σε ψηφιακές μορφές πληρωμής όπως οι κάρτες, τα mobile wallets και τα κρυπτονομίσματα.
Πόσο κοντά είμαστε όμως στην πραγματικότητα σε μια οικονομία όπου τα μετρητά θα αποτελούν παρελθόν;
Σύμφωνα με τον Eugenio Tornaghi, CEO της NEXI Greece, η Ευρώπη κατευθείνεται σε μία οικονομία άυλων συναλλαγών. Μιλώντας στο 9ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών τόνισε ότι αποτελεί κοινό στόχο η κοινωνία χωρίς μετρητά, αν και το επίπεδο ωρίμανσης των συνθηκών διαφέρει από χώρα σε χώρα.
«Μόνο πλεονεκτήματα βλέπω σε μία οικονομία πλήρως άυλων συναλλαγών. Οι πληρωμές είναι πιο εύκολες, δεν κινδυνεύει κάποιος να τον κλέψουν στον δρόμο, ενώ περιορίζεται και το μαύρο χρήμα» σημείωσε ο CEO της NEXI Greece, συνομιλώντας με τον Δημήτρη Μαλλά, δημοσιογράφο του CNN Greece.
Επισήμανε ότι οι μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις μπορούν να προσαρμοστούν στις αλλαγές μέσα από εναλλακτικές, όπως τα self service POS, με τα οποία μπορεί ένας μικρός επιχειρηματίας να πραγματοποιεί ανέπαφες συναλλαγές μέσα από το κινητό του.
Ο κ. Tornaghi ανέφερε επίσης ότι η μετάβαση σε μία οικονομία χωρίς μετρητά αποτελεί ουσιαστικά μια πολιτισμική αλλαγή, μία αλλαγή κουλτούρας. Τόνισε ότι στην Ευρώπη κινούμαστε προς το ψηφιακό ευρώ που θα είναι ανώνυμο, ενώ ερωτηθείς σχετικά με τα σχέδια της NEXI στην Ελλάδα, απάντησε ότι η εταιρεία πιστεύει στην χώρα μας και πιθανότατα θα επενδύσει περαιτέρω.
Η στροφή προς τις ψηφιακές πληρωμές τροφοδοτείται από διάφορους παράγοντες. Η άνοδος του ηλεκτρονικού εμπορίου καθιστά τις ψηφιακές συναλλαγές πιο εύκολες και βολικές από ποτέ.
Τα smartphones και τα tablets είναι πλέον πανταχού παρόντα, προσφέροντας εύχρηστες πλατφόρμες για πληρωμές εν κινήσει.
Παράλληλα, η αυξανόμενη ανησυχία για την υγεία και την ασφάλεια εν μέσω πανδημίας ώθησε πολλούς καταναλωτές να προτιμήσουν τις ανέπαφες πληρωμές.
Ενώ η μετάβαση σε μια οικονομία χωρίς μετρητά φέρνει οφέλη, όπως αυξημένη ευκολία, διαφάνεια και ασφάλεια, υπάρχουν και ανησυχίες που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Το ψηφιακό χάσμα, η κυβερνοασφάλεια και η προστασία της ιδιωτικής ζωής αποτελούν μερικά από τα βασικά ζητήματα που χρήζουν αντιμετώπισης.
Είναι σημαντικό να αξιολογηθούν προσεκτικά οι επιπτώσεις μιας οικονομίας χωρίς μετρητά στην κοινωνία στο σύνολό της.
«Θα υπάρξει πολύ περισσότερη καινοτομία στον χώρο των πληρωμών, η οποία θα μπορούσε να επιταχύνει τη μείωση της χρήσης των μετρητών. Ωστόσο, είναι σαφές ότι ορισμένοι πελάτες εξακολουθούν να θέλουν να χρησιμοποιούν μετρητά. είναι προς το συμφέρον των επιχειρήσεων να καλύψουν αυτή τη ζήτηση», σημείωσε πρόσφατα ο Richard Brassey, Επικεφαλής Επιχειρηματικών Συνεργασιών της Barclays Partner Finance.
Πάντως, παρά το γεγονός ότι οι ψηφιακές πληρωμές έχουν εκτοξευθεί τα τελευταία χρόνια, τα μετρητά εξακολουθούν να διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο.
Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο υπάρχουν περίπου 1,2 εκατομμύρια ενήλικες οι οποίοι δεν διαθέτουν τρεχούμενο ή εναλλακτικό λογαριασμό που να τους επιτρέπει να πραγματοποιούν ηλεκτρονικές πληρωμές.
Άνεργοι, εργαζόμενοι στην λεγόμενη «gig economy» ή άτομα που δεν διαθέτουν ψηφιακή γνώση είναι πιθανότερο να μην διαθέτουν τρεχούμενο λογαριασμό. Υπάρχει αναμφισβήτητα μια κοινωνική ευθύνη να διασφαλιστεί ότι μπορούν να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν μετρητά.
Επιπλέον, σε πολλούς αρέσει να χρησιμοποιούν μετρητά. Σύμφωνα με το UK Finance, το 34% των καταναλωτών χρησιμοποιεί μετρητά επειδή του αρέσει η επιλογή και το 20% πιστεύει ότι του δίνει περισσότερο έλεγχο. Και, ενώ οι αναλήψεις μετρητών παραμένουν μικρότερες σε αριθμό από ό,τι πριν από την πανδημία, η αξία της μέσης ανάληψης αυξάνεται.
«Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, πολλές επιχειρήσεις στράφηκαν σε πληρωμές μόνο με κάρτες ή κυρίως με κάρτες», παρατηρεί ο Marc Pettican, Πρόεδρος της Barclaycard Business.
«Οι πληρωμές με κάρτα έχει πλεονεκτήματα για τις επιχειρήσεις πέρα από οφέλη για την υγεία και την ασφάλεια, όπως η ευκολότερη υποβολή φορολογικών δηλώσεων. Υπάρχουν επίσης οφέλη για τους καταναλωτές – η μη μεταφορά μετρητών αυξάνει την προσωπική ασφάλεια και βελτιώνει την υγιεινή. Τούτου λεχθέντος, δεν νομίζω ότι θα μείνουμε χωρίς μετρητά κατά τη διάρκεια της ζωή μου».
Ενώ το ποσοστό των ψηφιακών πληρωμών συνεχίζει να αυξάνεται, θα χρειαστεί αρκετός χρόνος ακόμα για να εξαφανιστούν τα μετρητά – αν συμβεί ποτέ.
